Kroniki polskie

Zapraszamy Państwa do poznania tekstów kronik, które są kluczem do zrozumienia dziedzictwa narodowego Polski, a także procesu poszukiwań naszych korzeni – w którym na pewno nie raz pojawi się termin "Sarmata". Zachęcamy do poznania tekstów o Sarmacji i wpływu tej koncepcji historycznej na kształtowanie się polskiej tożsamości. Kim byli Sarmaci? Czy faktycznie są przodkami Polaków? Co na ich temat mówią źródła historyczne, jakimi są kroniki? Zapraszamy do odwiedzania Księgarni Armoryka i rozpoczęcia przygody z historią Polski już teraz!

Skarbnica wiedzy o dziejach Polski

Gall Anonim, Wincenty Kadłubek i Jan Długosz to kronikarze, których poznajemy w szkole – ich dzieła nie są jednak jedynymi, które opisują dzieje Polski! W naszej ofercie znajdą Państwo szeroki wybór kronik, których tematem jest historia naszych ziem, królów i protoplastów narodu. Przez wiele wieków kroniki dziejów Polski stanowiły ważne źródło informacji o życiu naszych przodków, ich zwyczajach, społeczeństwie i polityce, dlatego warto do nich wrócić, by lepiej zrozumieć początki – ale i późniejszą historię naszego narodu.

Wybrane przez nas kroniki są unikalnymi tytułami, wykraczającymi poza kanon najbardziej znanego kronikarstwa polskiego. "Opis grodów i terytoriów z północnej strony Dunaju czyli tak zwany Geograf Bawarski" Stanisława Zakrzewskiego, "Latopisiec Litwy i Kronika Ruska" opracowane przez Ignacego Daniłowicza czy "Latopis Nestora" to tylko kilka propozycji, które oferują wgląd w najwcześniejsze wzmianki o historii naszych terytoriów. Osoby zainteresowane historią Polski i Polaków bardziej zainteresują takie pozycje jak "Kronika Polska" Marcina Kromera czy Marcina Bielskiego "Kronika Polska od czasów najdawniejszych do śmierci Bolesława Krzywoustego". Dla osób interesujących się konkretnymi epokami w historii naszego kraju nieodzowne będą relacje opisujące wydarzenia z tych czasów. "Kronika Dytmara Biskupa Merseburskiego jako jedno z najdawniejszych świadectw historycznych o Polsce" przełożona przez Zygmunta Komarnickiego będzie ważnym dziełem dla ludzi zafascynowanych okresem panowania pierwszych Piastów, podobnie "Kronika Kagnimira". Osobom interesującym się perspektywami XII-wiecznych Polaków na swoją historię możemy zaproponować "Kronikę polską w końcu XII wieku napisaną" Dzierswy (inaczej Dzierzwy) oraz kronikę: "Historya Bolesława III króla polskiego napisana około roku 1115", której reprint z 1821 roku możemy zaoferować Państwu.

Kroniki dają również wgląd w relacje między Polską a innymi narodami: tu wystarczy przytoczyć chociażby takie tytuły, jak "Kronika Węgierska na początku wieku XII i Kronika Czeska na początku wieku XI w łacińskim języku pisane: z tłumaczeniem na polski język", której reprint oferujemy Państwu w naszej ofercie, czy "Listy chazarskie: List Hasdaja ibn Szapruta do króla Chazarów Józefa znany też jako Dokument Schechtera oraz Odpowiedź króla Józefa", który zawiera informacje na temat relacji między Polakami a ludem Chazarów – koczownikami pochodzenia tureckiego, którzy zamieszkiwali m.in. okolice Krymu, Kaukazu i brzeg Morza Kaspijskiego.

Kroniki cechuje subiektywność opinii autorów – co sprawia, że kroniki są nie tylko źródłem informacji o konkretnych wydarzeniach historycznych, ale również poglądów panujących wśród ludzi je spisujących. Jak o powstaniu Polski będzie pisał mnich podróżujący z misją chrześcijańską, a jak pruski, wysoko urodzony kronikarz relacjonujący pierwsze polityczne kontakty między swoim krajem a rosnącym w znaczenie polskim sąsiadem? Kroniki to bezcenne źródło wiedzy historycznej – nie tylko o wydarzeniach, ale także relacjach między Polakami a ich sąsiadami, a nawet stosunku ówczesnych Polaków do swojej przeszłości.

Najstarsze zapisy historii naszego kraju

Najstarsze zapisy o terenach Polski to perły piśmiennictwa, dzięki którym możemy zanurzyć się w odległe czasy i przeżyć wydarzenia, które ukształtowały Polskę. Choć za najstarszą polską kronikę uważa się "Kronikę polską" Galla Anonima, nie jest to jedyny dokument, który przetrwał do naszych czasów, opowiadający o pierwszych Piastach – a nawet ziemiach polskich jeszcze z czasów przed ukształtowaniem się pierwszej polskiej dynastii! "Chronica Slavorum" (Kronika słowiańska) Helmoldusa i "Kronika Polska przez Prokosza w wieku X napisana" również omawiają czasy najstarsze, stanowią świadectwo, że terytorium naszego kraju i jego ludzie fascynowali przyjezdnych, a zwyczaje były warte zapisu i upamiętnienia. To oczywiście nie znaczy, że nasza oferta kończy się na tekstach o okresie formowania państwa polskiego. Dla ludzi chcących pogłębić zrozumienie rzeczywistości XIII i XIV-wiecznej Polski interesująca będzie "Kronika Nowopruska obejmująca lata 1293-1394" Wiganda von Marburga. "Kronika Pawła Piaseckiego Biskupa Przemyskiego" z kolei jest relacją z drugiej połowy XVI i pierwszej XVII wieku. Wartość tych tekstów jest nieoceniona, dlatego też z dumą prezentujemy te dokumenty jako część naszej oferty. Pragniemy dzięki temu przekazywać pamięć o historii Polski kolejnym pokoleniom.

Sarmaci — legendarni przodkowie Polaków?

Kiedy zagłębiamy się w kroniki polskie, natrafiamy na koncepcję Sarmacji. W XVI i XVII wieku Sarmaci byli uważani za legendarnych przodków Polaków. Koncepcja ta pełni istotną rolę w historiografii polskiej jako jedna z teorii pochodzenia naszego narodu.

Sarmaci, według dawnych kronik polskich, byli ludem niezwykle odważnym, surowym, ale jednocześnie szlachetnym. Do najważniejszych z cech, które im przypisywano, można zaliczyć:

• waleczność — Sarmaci byli przedstawiani jako prawdziwi wojownicy, nieustraszeni i zawsze gotowi do walki.
• szczerość — ceniono w nich prostotę, szczerość oraz naturalność, co kontrastowało z dworskim ceremoniałem i sztuką europejską.
• szlachetność — byli przedstawiani jako ludzie szlachetni, szanujący kodeksy honorowe i gotowi poświęcić się dla innych.

Odwołując się do legendy Sarmatów, nasze propozycje, takie jak "Kronika Sarmacji Europejskiej" Aleksandra hr. Gwagnina, tworzą dla Państwa fascynujący obraz odległej przeszłości, pełen rycerskiego ducha, dostojeństwa i niezłomności, który do dziś jest istotnym elementem tożsamości polskiej.

Co ciekawe, mit sarmacki nie był jedynym tropem, którym szukano antycznych korzeni dla narodu polskiego. Antologia "O początku i o dawnych królach narodu Wandalów to iest Polaków wyiątki wytłumaczone z Kroniki Sarnickiego i z Historyi Polskiey Długosza" zawiera fragmenty starszych kronik, które miały sugerować, jakoby plemię Wandalów, wspominane w dziełach historyków antycznego Rzymu, było protoplastami Polaków.

Mit Sarmacji w polskiej tożsamości

Motyw Sarmacji wyłania się jako ważny element kształtowania naszej tożsamości, szczególnie w tekstach, które powstały około XVI wieku, a które czerpały z dawniejszej historii Polski, wyszukując w niej argumenty przemawiające za Sarmatami jako protoplastami Polaków. Sarmacja polska, jako metafora kraju eposów i legend, wpłynęła na to, jak postrzegamy naszą historię. Kraina dumnych rycerzy, wolnych i niezależnych od wpływów zagranicznych, silnie wpłynęła na naszą tożsamość narodową i – wraz z pieczołowicie przechowywanymi relacjami zawartymi w kronikach – pomogła w kreowaniu mitu polskości. Kilka wieków później ten mit przyczynił się do teoretycznie niemożliwego – scalenia kraju po ponad stu latach pod rządami trzech różnych zaborców. Dzięki kronikom polskim, mitowi sarmackiemu i dziełom, które starają się opracować i objaśnić te teksty, tożsamość narodowa Polaków jest oparta na wartościach wolności, szlachetności i szczerości.