Marian Zdziechowski

Marian Zdziechowski - historyk, filozof, publicysta, nauczyciel akademicki.

Marian Zdziechowski (1861-1938) wzbogacił polską myśl filozoficzną, literacką i historyczną. Za swoje osiągnięcia został uhonorowany odznaczeniami państwowymi. Otrzymał m. in. Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski i Złoty Krzyż Zasługi. Kilka uniwersytetów wyróżniło go tytułem doktora honoris causa.

Marian Zdziechowski pochodził z rodziny ziemiańskiej, pieczętującej się herbem Rawicz. W młodości odebrał staranne wykształcenie, które zaowocowało karierą akademicką i ciekawymi publikacjami. Studiował m. in. w Petersburgu i Dorpacie. W 1888 roku zamieszkał w Krakowie, gdzie uzyskał stopień doktora na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie był wykładowcą tej uczelni. W późniejszym okresie, przez 13 lat, od roku 1919 był profesorem Uniwersytetu Wileńskiego. W 1925 r. objął stanowisko rektora tego uniwersytetu i piastował je przez dwa lata.

Marian Zdziechowski prowadził badania nad filozofią religii, literaturą słowiańską oraz polsko-rosyjskimi stosunkami kulturowymi. Utrzymywał kontakty z czołowymi intelektualistami Rosji, m. in. z Lwem Tołstojem. W kręgu jego zainteresowań znajdowała się problematyka zła, komunizmu oraz modernizmu w Kościele katolickim. Marian Zdziechowski od początku kariery naukowej interesował się zagadnieniem mesjanizmu. Sięgał po prace filozoficzne Władimira Sołowjowa, który reprezentował nurt religijno-filozoficznego renesansu rosyjskiego, był słowianofilem i mesjanistą. Podczas I wojny światowej Marian Zdziechowski przebywał głównie w Rosji. Zajmował się analizą bieżących wydarzeń i przewidywaniem ich długofalowych konsekwencji.

Marian Zdziechowski, poza pracą naukową i akademicką, angażował się w działalność różnych stowarzyszeń, m. in. Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie czy Akademii Umiejętności. Nie stronił też od działalności politycznej. Marian Zdziechowski, jako członek Unii Narodowo-Państwowej, był związany z obozem piłsudczykowskim. Mimo to, w 1926 r., odrzucił propozycję objęcia urzędu Prezydenta, złożoną mu osobiście przez Marszałka. Powodem było niezrealizowanie przez Piłsudskiego własnych politycznych i etycznych postulatów.

Marian Zdziechowski - książki rezultatem refleksji nad ludzkim losem

Napisane przez Mariana Zdziechowskiego książki, takie jak: O okrucieństwie czy W obliczu końca, są rezultatem refleksji autora nad ludzkim losem i kondycją społeczeństwa. Marian Zdziechowski podjął w nich tematykę zła, ludzkiego cierpienia i granic moralności. Wznowione przez „Armorykę” Mariana Zdziechowskiego książki ukazują przekrojowo zagadnienie okrucieństwa, ukazując je przez pryzmat wydarzeń historycznych, zjawisk społecznych i działających na przestrzeni wieków instytucji. Obydwie wymienione wcześniej książki do dziś nie straciły na aktualności.

Marian Zdziechowski pozostawił trwały ślad w kulturze i myśli społecznej, stanowiąc źródło inspiracji dla badaczy i autorów.